در اجرای ماده (3) قانون، ملاک تجاری بودن کالا، نحوه صدور، تمدید و ابطال کارت بازرگانی و موارد معافیت از داشتن آن به شرح زیر تعیین می‌شود:
1. ملاک تجاری بودن کالا
کالاهایی که به تشخیص گمرک برای فروش وارد یا صادر شوند، اعم از این‌که به همان شکل یا پس از عملیات تولیدی، تفکیک یا بسته‌بندی به فروش برسند، تجاری تلقی خواهند شد.
تبصره – موارد زیر تجاری محسوب نمی‌شود:
- نمونه‌های تجاری و تولیدی در حدی که نمونه تلقی شوند (به تشخیص گمرک ایران).
- ماشین‌آلات، تجهیزات و قطعات مورد نیاز واحدهای تولیدی فاقد کارت بازرگانی، اما دارای پروانه بهره‌برداری یا جواز تأسیس از مراجع قانونی ذی‌ربط.
- ورود و صدور کالا توسط دستگاه‌های اجرایی دارای ردیف بودجه، مطابق وظایف آن‌ها، با اطلاع وزارت صنعت، معدن و تجارت.
- وسایل و ملزومات مورد نیاز واحدهای تحقیقاتی، علمی، پزشکی، آموزشی، آزمایشگاهی و همچنین کاتالوگ، بروشور و نمونه‌های بدون ارزش ذاتی.
2. چگونگی صدور کارت بازرگانی
کارت بازرگانی، از طریق سامانه جامع تجارت، مطابق با ضوابط بند (ت) ماده (6) قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز (مصوب 1392) و اصلاحات بعدی آن، توسط اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران و اتاق تعاون ایران صادر می‌شود. این کارت به مدت یک سال و برای رشته فعالیت خاص معتبر خواهد بود و پس از تأیید وزارت صنعت، معدن و تجارت قابل استفاده است.
تبصره 1 – مهلت اعتبار کارت بازرگانی برای واحدهای تولیدی دارای پروانه بهره‌برداری و صادرکنندگان ممتاز و نمونه ملی، تا پنج سال خواهد بود.
تبصره 2 – کارت بازرگانی شرکت‌های تعاونی و اتحادیه‌ها، فقط توسط اتاق تعاون ایران صادر می‌شود.
تبصره 3 – سقف ارزشی واردات برای دریافت کارت بازرگانی، بر اساس رتبه‌بندی اعتباری سامانه یکپارچه اعتبارسنجی و رتبه‌بندی اعتباری تعیین می‌شود. در صورت عدم امکان رتبه‌بندی، سقف واردات در سال اول حداکثر 500,000 دلار خواهد بود.
3. چگونگی تمدید کارت بازرگانی
تمدید کارت بازرگانی، از طریق سامانه جامع تجارت انجام می‌شود و متقاضیان باید:
- تمام شرایط صدور کارت را داشته باشند.
- تعهدات ارزی سررسید شده خود را ایفا کرده باشند.
- بدهی بیمه‌ای نداشته باشند.
تبصره 1 – هر شخص حقیقی یا حقوقی، فقط مجاز به داشتن یک کارت بازرگانی است.
تبصره 2 – واگذاری کارت بازرگانی به غیر ممنوع است و در صورت احراز این تخلف، کارت توسط اتاق بازرگانی یا وزارت صنعت، معدن و تجارت تعلیق یا ابطال خواهد شد.
تبصره 3 – دارنده کارت بازرگانی مسئول پرداخت مالیات است و در صورت استفاده از کارت شخص دیگر، مطابق ماده (274) قانون مالیات‌های مستقیم برخورد خواهد شد.
4. موارد معافیت از داشتن کارت بازرگانی
موارد زیر بدون نیاز به کارت بازرگانی، مجاز به واردات کالا هستند:
- شرکت‌های تعاونی مرزنشین برای ورود کالاهای خانوارهای مرزنشین.
- ملوانان ایرانی شاغل در شناورها که بین سواحل ایران و سایر کشورها تردد دارند.
- پیله‌وران که کالاهای مورد نیاز استان خود را وارد می‌کنند (با کارت پیله‌وری).
- کارگران ایرانی شاغل در خارج از کشور، در حد تعداد و مقدار تعیین‌شده.
- کالاهایی که برای فروش در نظر گرفته نشده‌اند (به تشخیص گمرک).
5. حل اختلافات مربوط به کارت بازرگانی
در صورت بروز اختلاف میان متقاضیان کارت بازرگانی و اتاق بازرگانی یا اتاق تعاون، هر یک از طرفین می‌توانند موضوع را برای تصمیم‌گیری نهایی به وزارت صنعت، معدن و تجارت ارجاع دهند.
6. ابطال یا تعلیق کارت بازرگانی
چنانچه پس از صدور یا تمدید کارت، مشخص شود که دارنده کارت فاقد شرایط لازم بوده یا شرایط را از دست داده است، وزارت صنعت، معدن و تجارت می‌تواند کارت را ابطال یا تعلیق کند.
تبصره 1 – در صورت دریافت گزارش مبنی بر سوءاستفاده تجاری از کارت بازرگانی، وزارت صنعت، معدن و تجارت می‌تواند کارت را تعلیق یا ابطال کند.
تبصره 2 – تعلیق یا ابطال کارت بازرگانی مانع از انجام فرآیند ثبت سفارش و ترخیص کالاهای دارای مجوز نخواهد شد.
تبصره 3 – وارد کردن اطلاعات در سامانه یا ارائه مدارک، بیش از یک‌بار ممنوع است.
تبصره 4 – وزارت صنعت، معدن و تجارت موظف است گزارش عملکرد مربوط به تعلیق و ابطال کارت‌ها را هر شش ماه به هیأت وزیران ارائه دهد.
